Aardgasalternatieven – deel 1: waterstof

De overheid heeft besloten dat onze energievoorziening in 2050 geheel duurzaam moet zijn. Dat betekent dat alle woningen in Bloemendaal vroeg of laat van het aardgas af moeten. Op een paar plekken in de gemeente zijn al huizen aardgasvrij. Welke alternatieven er voor aardgas zijn en hun voor- en nadelen bespreken we in een serie artikelen. In dit eerste deel gaan we in op waterstof.

Waarom van het aardgas?

Aardgas is een fossiele brandstof en bij de verbranding komt CO₂ vrij. Internationaal zijn er in 2015 afspraken gemaakt om minder CO₂ uit te stoten, om verdere klimaatverandering te stoppen. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs. Ook Nederland heeft zich aan deze afspraken gecommitteerd.

Bovendien zal de hoeveelheid aardgas die we in Groningen winnen de komende jaren flink worden afgebouwd. Om niet afhankelijk te worden van gas uit het buitenland, moeten we overstappen op andere en schonere manieren om onze huizen te verwarmen, te douchen en te koken.

Wat zijn de voordelen van waterstof?

Ten opzichte van aardgas kent waterstof een groot aantal voordelen. Het is een schoon, want bij de verbranding komt alleen water vrij en geen CO₂. Er is ook geen kans op koolmonoxidevergiftiging. De huidige gasleidingen zouden met relatief kleine aanpassingen geschikt kunnen worden gemaakt voor het transporteren van waterstof. Huizen die van aardgas op waterstof overstappen, moeten wel een andere gasmeter en een nieuwe ketel krijgen.

Waterstof is hiermee aantrekkelijk in gebieden waar het kostbaar is om huizen over te zetten naar bijvoorbeeld een warmtepomp. Of op plekken waar huizen verder uit elkaar staan, waardoor een warmtenet erg kostbaar wordt.

Wat zijn de nadelen van waterstof?

Waterstof is geen energiebron maar een energiedrager. Het moet – in tegenstelling tot aardgas dat uit de bodem komt – namelijk eerst geproduceerd worden. Als we waterstof maken van aardgas (‘grijze waterstof’), dan gebruiken we feitelijk nog steeds fossiele brandstof.

Waterstof produceren door middel van elektrolyse (‘groene waterstof’) kost heel veel elektriciteit. Die stroom moet eerst duurzaam worden opgewekt, bijvoorbeeld door middel van windmolens en zonnepanelen. Of deze waterstof betaalbaar is, is nog onduidelijk.

Daarnaast is de verwachting dat de waterstof die de komende jaren grootschalig opgewekt zal worden, vooral nodig is om de industrie in Nederland te verduurzamen. Ook gaan waarschijnlijk steeds meer (vracht)auto’s rijden op waterstof. Er zijn weliswaar al experimenten met waterstofwoningen, maar er is de komende jaren – en misschien wel decennia – niet voldoende waterstof beschikbaar om hele wijken en steden over te zetten.

Is waterstof interessant voor Bloemendaal?

Waterstof is – mits geproduceerd van groene stroom – schoon en geeft het minste ‘gedoe’ als alternatief voor aardgas in bestaande woningen. Zeker als die – zoals in grote delen van de gemeente Bloemendaal – wat verder uit elkaar staan.

Wel moet daarbij worden opgemerkt dat waterstof produceren complexer is dan het winnen van aardgas, waardoor het op dit moment veel duurder is. Dit kan deels worden gecompenseerd door huizen goed te isoleren.

Het grootste probleem is dat waterstof vooral schaars is en dat de waterstof die de komende jaren wel wordt geproduceerd vooral naar industrie en transport zal gaan. Zolang er niet voldoende waterstof voor woningen voorhanden is, is waterstof geen reëel alternatief voor aardgas in Bloemendaal.