Jos verwarmt met speksteen en verfde zijn dak wit

Toen Jos Rijkhoff en zijn gezin vijf jaar geleden vanuit Haarlem Noord een Bloemendaals hoekhuis uit 1916 betrokken, was meteen duidelijk: de boel moest helemaal gestript. “We wilden alles zo goed mogelijk isoleren”, vertelt Jos. “Ook voor de portemonnee, hoor. Maar zéker ook om het milieu te ontlasten. Daar zijn we wel mee bezig.”

Als voorbeeld van de bewuste levensstijl van het gezin stipt Jos kort hun manier van eten aan. Die is ‘anders dan die van de gemiddelde Nederlander’, zegt hij. “We gebruiken geen suiker, weinig vet en eten zo min mogelijk dierlijke eiwitten. Alleen af en toe vis. Dat doen we vooral uit gezondheidsoverwegingen, maar uiteindelijk is plantaardig eten natuurlijk ook veel duurzamer.”

Terug naar het verhaal over de woning, vindt Jos. “Dit deel van het huis, vanaf de kachel”, wijst hij, “hebben we aan laten bouwen, volgens de modernste normen op het gebied van isolatie. Met hoogrendementsramen en muurisolatie.” In het oorspronkelijke deel van het huis zaten nog enkelsteens muren. Daar werd, met een spouwruimte erachter, een houten frame geplaatst en afgetimmerd. Bij wijze van isolatie koos Jos voor Isovlas. Dit bestaat uit natuurlijke vlasvezels en is 100 procent herbruikbaar en afbreekbaar. “Meestal wordt er steenwol als isolatiemateriaal gebruikt, maar ik wilde zo veel mogelijk natuurlijke materialen. Kwestie van zoeken op internet.”

Geen sloffen meer nodig

Op de bodem van de kruipruimte, die Jos extra liet uitdiepen om er beter bij te kunnen, kwam een waterdichte laag tegen optrekkend vocht. Tegen de onderkant van de vloer werd TONZON isolatie aangebracht. “Ken je dat? Van die gordijnachtige schermen” tekent hij golvend in de lucht. “We lopen in de winter nog op sloffen, maar eigenlijk hoeft dat helemaal niet meer, zo goed helpt dat. Het voorhalletje is de enige plek waaronder geen kruipruimte zit, en dus ook geen isolatie; die vloer wordt in de winter echt ijskoud.”

“Als je ‘m aansteekt, doe je eerst deze schuif dicht, zodat alle warmte in het binnenwerk van de kachel blijft. Daarin zitten vuurvaste stenen, die ontzettend veel warmte absorberen“

Koelte door weerkaatsing

Een bevriend aannemer deed de coördinatie van de verbouwing. Alles wat nu nog moet gebeuren, doet Jos zelf. Zoals bijvoorbeeld het wit schilderen van zijn platte dak, voordat er zonnepanelen op werden geplaatst. “De kinderen slapen op zolder en daar kan het onder dat dak echt heel heet worden in de zomer. Ik had ergens gelezen dat je dat kon verminderen door de bitumen wit te schilderen met speciale verf. Daarmee wordt een deel van de warmte weerkaatst en zou je het binnen drie tot vier graden koeler houden. Dat zou ook beter zijn voor het rendement van de panelen, want die leveren minder stroom als ze te warm worden. En door het bitumen te verven, gaat de dakbedekking nog eens langer mee ook.”

Of die claims ook echt kloppen, kan Jos nog niet echt hard maken, geeft hij toe. “De panelen liggen er nog maar een half jaar. We hadden de aansluitingen en dergelijke al bij de verbouwing laten maken, maar toen was het geld even op.”

Functionele kachel

Een ander noemenswaardig element van Jos’ duurzame huis, is de grote spekstenen kachel, die de zithoek min of meer afscheidt van de eethoek in de open keuken. Vanaf de eettafel lijkt het een uit betonnen elementen opgetrokken muurtje met een kachelpijp erop. De luchtroosters en het raampje van de kachel zitten aan de kant van de zithoek.

“We wilden een functionele hoogrendementskachel”, zegt Jos. “Mijn schoonmoeder heeft een houtkachel waarvandaan er leidingen door de muur heen lopen en daar warmte afgeven. Dat leek me ook wel wat. Maar dat bleek hier toch te veel gedoe. Toen kwamen we uit bij speksteen.” Jos laat zien hoe het gevaarte werkt. “Als je ‘m aansteekt, doe je eerst deze schuif dicht, zodat alle warmte in het binnenwerk van de kachel blijft. Daarin zitten vuurvaste stenen, die ontzettend veel warmte absorberen. Het duurt wel twee uur voordat alles op temperatuur is, maar daarna straalt hij nog twaalf tot zestien uur een heerlijke warmte uit, net zonnewarmte.”

Minder gas

Afgelopen winter vormde de kachel een belangrijke warmtebron. “We deden ‘m bijna elke dag aan, om negen uur ’s morgens. Zo geeft hij de hele dag warmte af en hoeven we soms alleen ’s avonds de verwarming nog even aan te zetten om bij te verwarmen. Dat scheelt aanzienlijk in het gasverbruik.” Toch durft Jos niet te beweren dat de kachel rondom duurzaam is. “We stoken zo’n drieënhalve kuub hout per jaar. Daar komt ook CO₂ bij vrij, en fijnstof. Maar het maakt je wel minder afhankelijk van gas.”

Had hij niet liever helemaal van het gas af gewild? “Ja, nou ja”, haalt Jos zijn schouders op. “Dat heb ik destijds wel even uitgerekend op de achterkant van een bierviltje. Dat kon nét uit. Maar ik denk dat dat hele warmtepompverhaal nog zo’n vlucht gaat nemen, dat wordt alleen maar goedkoper en efficiënter. Dan stap ik later alsnog in.”

Tip: Laat de open haard of houtkachel uit als het windstil of mistig is, rook is ongezond voor uzelf en uw omgeving. Steekt u toch een keer de haard aan? Gebruik dan de 9 stooktips om minder ongezond te stoken.